Nevzat Cingoz (60) was drie jaar lang mantelzorger voor zijn dementerende moeder. Sommige weken ging hij iedere dag bij haar langs. “Bij mantelzorg ga je niet eerst even zitten om afspraken te maken.”
“Het duurde best een poosje voor ik doorhad dat mijn moeder dementerend was. En er ging ook heel wat tijd overheen voor ik me realiseerde dat ik haar mantelzorger was. Dat kwam in beide gevallen omdat het zo klein begon. Ja, mijn moeder raakte wel eens dingen kwijt of begon midden in een gesprek ineens over iets heel anders. Ik dacht: ach, ze wordt oud. Het ging zo geleidelijk dat de kwartjes maar langzaam vielen. Wat het mantelzorgen betreft ging het al net zo geleidelijk. Ik woon bij mijn moeder in de buurt en kwam altijd al geregeld bij haar langs. Steeds vaker hielp ik haar dan ook ergens mee, regelde ik iets, maakte ik wat schoon. Ik stond er niet zo bij stil, tot ik me realiseerde dat ik echt niet meer zomaar een week weg kon blijven.”
Midden in de nacht
“Toen het overduidelijk was dat mijn moeder dementerend was en meer zorg nodig had, hebben mijn zussen die zorg in eerste instantie vooral op zich genomen. Na een tijd werd het hen te veel en was ik aan de beurt. Lange tijd zag ik mijn moeder zo’n vijf keer in de week, soms zelfs elke dag. Dan ging ik uit mijn werk langs om samen met haar boodschappen te doen, te koken of te eten. Vaak belde ze me ’s avonds ook nog weer op, of midden in de nacht als ze een angstaanval had. Dan zat ik om 2 uur ’s nachts aan haar bed om haar gerust te stellen. Vervolgens had ik nog een paar uurtjes om te slapen voordat mijn wekker ging.”
Vanzelfsprekend
“Mantelzorg: je vraagt er niet om, maar het vraagt wel veel van je. Vanwege de persoonlijke band die ik met mijn moeder had, was het vanzelfsprekend dat ik deed wat ik deed. Bij mantelzorg ga je niet eerst even zitten om afspraken te maken, de juiste kaders te stellen. Het komt gewoon op je af en je voelt je verplicht daar andere dingen voor te laten vallen. Op een gegeven moment merkte ik wel dat het teveel werd, naast mijn baan en gezin. Dat ik niet meer aan hobby’s toekwam en mezelf tekortdeed. Toen heb ik via een mantelzorgorganisatie een cursus gevolgd om overbelasting te voorkomen. Daar kon ik met lotgenoten praten en kreeg ik goede tips.”
Op de rit
“Achteraf gezien had ik veel eerder een casemanager in moeten schakelen. Want er komt zoveel bij kijken! Zo liep ik er tegenaan dat de aanvragen voor zorgindicaties maar niet werden goedgekeurd. Blijkbaar gaf ik niet de antwoorden die in het kader van de verzekeraar pasten. Dat was reden voor mij om een casemanager te zoeken en dat zorgde voor zoveel overzicht. Zij regelde niet alleen die aanvragen maar hielp ook om de zorg beter op de rit te zetten, thuiszorg en dagopvang te organiseren. Ook hebben we als broers en zussen onderling de taken toen beter verdeeld. Zo gingen we elk een dag in de week naar mijn moeder om met haar te eten en er voor haar te zijn. We hebben haar zo samen in haar eigen huis kunnen opvangen tot ze overleed.”
Zorgprofessionals
“In de opleiding Social Work aan de HAN, waar ik doceer, geven we aandacht aan het thema mantelzorg. Door mijn eigen ervaringen weet ik nu hoe belangrijk dat is. De mensen die wij opleiden voor de zorgsector hebben straks niet alleen met de hulpvrager te maken, maar ook met zijn of haar omgeving. Als je professioneel te werk gaat, trek je samen met dat netwerk op. Zeker in deze vergrijzende samenleving waarin het beroep op mantelzorgers groter wordt. Ik geef toekomstige zorgprofessionals mee dat het belangrijk is bewust aandacht te hebben voor de mantelzorger, zodat ze ook tijdig kunnen signaleren en interveniëren als het iemand bijvoorbeeld te veel wordt. Mantelzorg is mooi, maar het moet wel houdbaar zijn.”
Mantelzorg in de Turkse cultuur
Nevzat: ‘In het Turkse cultuur, is informele (mantel) zorg vanzelfsprekend. Je zorgt niet alleen voor je ouders, je bent verantwoordelijkheid voor de gehele zorg. Als kind word je opgevoed door je oma en je opa, zij hebben even veel te zeggen als je ouders. Je ziet dat je ouders respect hebben en ook de zorg hebben voor je oma en opa, en dat neem je automatisch over.
Familie komt op eerste plaats niet je carrière en je privéleven. Het is niet makkelijk en niet acceptabel te zeggen dat je te druk hebt met je werk en je hobby’s. Je omgeving en je ouders verwachten van jou dat jij de mantelzorger bent.
De positie van de Europese Turken ligt het toch anders, het is gecompliceerd, ze zitten in een spagaat met een oude cultuur; voor je ouders zorgen en of zorg instelling inhuren of naar een bejaardenhuis of zorghuis.
Nu langzamerhand neemt het zorg een ander wending, zij kunnen nu steeds meer loslaten en de zorg aan professionals over laten, en dat is ook heel goed, tegelijkertijd is het voor de oudere generatie nog niet helemaal acceptabel.
