Het zal u niet zijn ontgaan, want de afgelopen jaren is in het nieuws geregeld gemeld dat er een tekort was aan bepaalde medicijnen. De KNMP, de beroeps- en brancheorganisatie van de apothekers, meldt op haar website – www.knmp.nl – dat er sprake is van een geneesmiddelentekort als een bepaald geregistreerd geneesmiddel (tijdelijk) niet of onvoldoende beschikbaar is. De KNMP ziet een toename in de aantallen, duur en ernst van geneesmiddelentekorten. Bij kortdurende (minder dan 14 dagen) of regionale tekorten gaat het vaak om preferente middelen (middelen waar uw zorgverzekeraar de voorkeur aan geeft, vaak mede vanwege de gunstige prijs) voor grote groepen patiënten.
Steeds vaker tekorten
Overigens komt een tekort aan geneesmiddelen in Nederland steeds vaker voor: in 2004 nog geen honderd keer, in 2017 al 732 keer. Ruim driekwart van de apothekers geeft aan dat patiënten regelmatig moeten terugkomen vanwege een leveringsprobleem met een preferent middel. Per maand moeten apothekers bij 580.000 voorschriften op zoek naar een alternatief. De patiënt krijgt dan een andere verpakking, bijsluiter of een andere kleur medicatie, wat niet bevorderlijk is voor de therapietrouw en kan leiden tot irritaties bij patiënten.
Economische redenen
Tijdelijke geneesmiddelentekorten ontstaan vaak door productieproblemen of toegenomen vraag. Omdat fabrikanten en groothandels geen voorraden meer aanhouden wegens kostenbesparing en fabrikanten dus vaak op het laatste moment leveren, zorgt een vertraging in de productie of het transport direct voor een probleem.
Definitieve geneesmiddelentekorten ontstaan er als geneesmiddelen van de markt worden gehaald. Dat is in 70% van de gevallen vanwege economische redenen. Simpele, relatief goedkope geneesmiddelen verdwijnen geregeld van de Nederlandse markt omdat de geneesmiddelprijzen hier zo laag zijn. Samen met het lage inwonersaantal en de lage geneesmiddelenconsumptie maken de lage prijzen Nederland tot een relatief oninteressant afzetgebied.
Maatregelen om de trend te keren
Om deze trend tegen te gaan, pleit KNMP voor:
- een vroege meldplicht voor fabrikanten bij leveringsproblemen. Dit geeft apothekers meer tijd om naar alternatieven te zoeken
- optreden van de overheid om niet-beschikbaarheid te verhelpen
- optreden tegen imperfecte markt
- vrijheid voor de apotheker om bij een tekort de patiënt het beste alternatief aan te bieden, zonder financiële consequenties voor apotheker en/of patiënt
- de kosten van niet-beschikbaarheid voor rekening laten komen van de partijen die hier invloed op hebben: de zorgverzekeraar en/of de fabrikant.
- leveringszekerheid een onderdeel maken van de inkoopvoorwaarden die zorgverzekeraars met leveranciers overeenkomen.
Als geneesmiddelen landelijk niet beschikbaar zijn en het tekort waarschijnlijk langer dan 14 dagen gaat duren, wordt dit gemeld op https://farmanco.knmp.nl/ . Daar kunt u dus altijd de actuele beschikbaarheid van geneesmiddelen zien.