Marion Russchen is fysiotherapeute in Amsterdam en geeft sinds enkele jaren de training ‘In Balans’ voor ouderen, één van de vier (bewezen effectieve) trainingen op het gebied van valpreventie. En dat is nodig, want zo’n 1,1 miljoen ouderen hebben een verhoogd valrisico. Elk jaar belanden zo’n 105.000 ouderen op de eerste hulp door een valpartij. Dat levert onzekerheid op en heeft soms grote impact op de kwaliteit van leven. Vijf vragen aan Marion.
Hoe kom je aan een verhoogd valrisico?
“Er zijn heel veel oorzaken die het valrisico verhogen. Ten eerste wordt iedereen ouder. Hoewel zestigers zich in hun hoofd vaak nog veertig voelen, is het lichaam echt ouder. De beweeglijkheid en kracht nemen af. Het reactievermogen wordt minder. Wat vaak ook meespeelt, is vermoeidheid of de bijwerking van medicatie. Middagrust is goed, maar daar willen we vaak niet aan, omdat we dat (nog) niet nodig vinden.”
Gebeuren de meeste ongevallen, zoals je vaak hoort, in en rond het huis?
“Ja, daar besteden we in mijn cursus ‘In balans’ veel aandacht aan. We bespreken al die valrisico’s, zodat je ze kunt beperken. Let bijvoorbeeld op kleden in huis, laat geen dingen op de trap liggen, zorg dat er ’s nachts een lampje brandt als je het bed uit moet. Maar ook: zorg voor goed schoeisel en goed zicht. Laat regelmatig je ogen controleren. Het klinkt allemaal heel simpel, maar dit zijn echt veelvoorkomende oorzaken van valpartijen. We willen met de trainingen mensen bewust maken en inzicht geven in die risico’s. Iemand van 65+ heeft zichzelf een hoop automatismen aangeleerd. Het is belangrijk die op een gegeven moment toch te veranderen. Ik zeg wel eens: op een dag moet je besluiten dat je niet meer gaat rennen om de tram te halen.”
Wat betekent een val voor mensen?
“Dat ligt eraan hoe groot de schade is. Hoe ouder we worden, hoe groter de kans op letsel. En dat kan zo’n enorme impact hebben op de kwaliteit van leven en zelfredzaamheid. Ook worden mensen door een val onzeker. Ze kunnen last krijgen van valangst, blijven liever binnen dan dat ze de straat op gaan. Dat heeft grote invloed op het sociale leven. En op dingen als beweeglijkheid, fitheid en spierkracht.’
Dus we moeten vooral blijven bewegen?
“Dat behandelen we ook in de cursus. We werken aan houding. Rug gestrekt, hoofd op. Mensen die veel in huis zitten, worden krom. Je moet af en toe even flink strekken. En we vergeten ook de voeding niet. Voldoende eiwitten en extra vitamine D zijn belangrijk voor de botten en de spieren.”
Hoe lang geven jullie de trainingen al?
“We hebben net ons vijfjarig jubileum gevierd in Amsterdam. Maar we geven de trainingen door heel Nederland. Overigens hebben we nog een lange weg te gaan, want we hebben nog geen anderhalf procent van onze doelgroep bereikt. In Amsterdam betaalt de gemeente de trainingen. Gelukkig stappen steeds meer gemeenten en zorgverzekeraars in. Belangrijk, zeker met de groeiende groep senioren en ouderen die steeds langer thuis blijven wonen.’
Deelneemster Atie Praagman (77):
“Ik hoorde over de training In Balans via een nieuwsbrief die onder ouderen in de wijk wordt verspreid. Ik was al eens gevallen en had mijn schouder gebroken. Daarna werd ik al voorzichtiger, maar de cursus heeft mij veel bewuster gemaakt van de praktische gevaren. Ik doe de dingen nu met nog meer aandacht. Ik ga heel bewust op een verhoginkje staan om iets te pakken, ik loop wat minder hard door op straat, doe mijn handen niet in mijn zakken tijdens het lopen. Verder zou ik graag een kleed in huis willen, maar ik denk nu toch: is dat wel verstandig?”
Vergoeding vanuit de aanvullende verzekering
Naast de training ‘In Balans’ zijn er ook de trainingen ‘Otago’, ‘Zicht op evenwicht’ en ‘Vallen verleden tijd’. Ze behandelen allemaal net een ander aspect van valpreventie en worden alle vier vergoed vanuit de aanvullende verzekering (vanaf 2-sterren) van Zilveren Kruis. Ga naar de website van Zilveren Kruis voor meer informatie.
