Hypo’s en hypers, bloedsuikers en insuline: voor steeds meer Nederlanders is het dagelijkse kost. Het aantal patiënten met diabetes type 2 neemt in rap tempo toe. Hoe komt dat? En wat is diabetes type 2 eigenlijk?
Alarmerend is het gerust te noemen, het aantal mensen dat in de laatste decennia de diagnose diabetes type 2 heeft gekregen. Inmiddels hebben ongeveer 1,2 miljoen Nederlanders de ziekte en dit aantal neemt de komende jaren alleen nog maar verder toe. Vooral onder oudere mensen komt diabetes type 2 veel voor: 20% van alle tachtigplussers heeft het. Dat percentage wordt lager naarmate mensen jonger zijn, maar wel is in alle leeftijdsgroepen een stijging te zien. Zo komt ook op jonge leeftijd diabetes type 2 steeds vaker voor. “Voorheen waren patiënten over het algemeen niet jonger dan 35 tot 40 jaar”, vertelt gepensioneerd internist Fred Storms. “Nu tellen we in Nederland ook steeds meer kinderen met diabetes.”
Wat is diabetes?
Waarschijnlijk heeft u wel een beeld bij de ziekte. Maar wat is diabetes type 2 nu eigenlijk precies? “Een erfelijke ziekte die gekenmerkt wordt door te hoge bloedsuikers”, vat Storms kort samen. Het heeft alles te maken met insuline, de stof die het mogelijk maakt dat glucose (suiker) vanuit onze voeding via het bloed naar de cellen gaat om daar als brandstof te fungeren. “Bij diabetes type 2 gebeuren er eigenlijk twee dingen”, legt Storms uit. “Het eerste is dat het lijf minder gevoelig wordt voor insuline. Dus je hebt meer insuline nodig voor hetzelfde effect. We noemen dat insulineresistentie. Aan de andere kant gaan de cellen in het lichaam die insuline maken, de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier, juist minder goed presteren. Dus je krijgt enerzijds meer behoefte aan insuline en anderzijds minder aanbod. Op een gegeven moment loopt dit zo uit de hand dat er een insulinetekort ontstaat. Er blijft dan te veel suiker in het bloed zitten.”
Erfelijk in aanleg
Storms noemde het al: diabetes type 2 is erfelijk. Mensen erven niet de ziekte zelf, maar wel de aanleg om het te krijgen. Voor wie die aanleg heeft, is de kans groot dat de ziekte zich vroeg of laat aandient. “Maar hóé vroeg of laat dat gebeurt, heeft veel te maken met een aantal risicofactoren”, zegt Storms. “Denk aan overgewicht, te weinig beweging, ongezonde voeding en roken. De bekende dingen die horen bij een ongezonde leefstijl.” Diabetes gaat vaak samen met een hoog BMI. Storms legt uit dat mensen met aanleg voor diabetes type 2 eigenlijk heel zuinig omgaan met energie. “Dat is gunstig als je weinig te eten hebt, zoals in de hongerwinter van ‘44/’45. Diabetes type 2 was in die periode zo goed als verdwenen, een klassiek en veelzeggend voorbeeld. Maar als er juist veel te eten is, is de aanleg voor diabetes minder gunstig. Je lijf blijft namelijk nog steeds zuinig omgaan met voeding, waardoor je overgewicht krijgt, insulineresistent wordt, enzovoorts.”
Leefstijl als boosdoener
Hoe komt het nu dat het aantal patiënten zo explosief stijgt? Het antwoord is akelig eenvoudig: door onze leefstijl. Storms: “Het heeft alles te maken met hoe we eten en bewegen. De samenhang tussen overgewicht en diabetes is overduidelijk en zorgwekkend.” Steeds meer mensen hebben overgewicht. Het is het gevolg van een leefstijlverandering die er in de loop van decennia is ingeslopen. “Het zit verweven in ons dagelijkse leven, in ons voedingspatroon”, denkt Storms. We kiezen steeds vaker voor ‘snelle’ maaltijden, eten te makkelijk en te calorierijk. Daarbij zitten we te veel achter een scherm en pakken we te makkelijk de auto. “Als we de toename van diabetes 2 willen stoppen, zullen we massaal iets aan onze leefstijl moeten doen. Heel bewust en gezond eten, veel vaker op de fiets stappen of gaan wandelen.”
Niet onschuldig
Belangrijk, want de gevolgen van diabetes type 2 kunnen groot zijn. Van klachten als vermoeidheid, droge mond, dorst en wazig zien tot ernstiger complicaties als een verhoogde kans op hart- en vaatziekten, slechtziendheid, nierproblemen en voetproblemen. “De impact is fors”, aldus Storms. De internist adviseert dan ook altijd naar de jaarlijkse controle bij de huisarts te gaan. “Hoe eerder u erbij bent, hoe meer narigheid er te voorkomen is.”
Diabetes in cijfers
- 1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes, dus 1 op de 14 Nederlanders. Iets meer mannen dan vrouwen.
- Naar schatting zijn er meer dan 1,1 miljoen Nederlanders met prediabetes, een voorfase van diabetes type 2.
- 52.000 Nederlanders per jaar horen dat ze diabetes hebben. Dat zijn 1.000 mensen per week, 150 per dag.
- 9 op de 10 mensen met diabetes hebben diabetes type 2.
- Van de huidige volwassen Nederlanders van 45 jaar en ouder krijgt naar verwachting 1 op de 3 in de toekomst diabetes type 2.
- In 2040 zijn er naar schatting bijna 1,5 miljoen mensen met diabetes.
Bron: Diabetes Vereniging Nederland
Er zit meer suiker in voeding dan u denkt. Bekijk hier de infographic.
