Het geschenk van de eeuw
We worden ouder en blijven bovendien langer gezond. Vitale ouderen kunnen en willen nog een bijdrage leveren aan de samenleving. Dit potentieel moet veel meer worden benut, zowel door maatschappelijke organisaties, als bedrijven en overheden. Dat stelt de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) in het advies ‘De derde levensfase: het geschenk van de eeuw’.
In de afgelopen eeuw kregen we een levensfase cadeau, omdat we steeds ouder worden en langer gezond blijven. Hierdoor hebben velen na hun pensionering nog een flink aantal jaren voor zich die ze naar eigen wens kunnen invullen. Deze nog steeds langer wordende periode tussen het werkende leven en de periode van gevorderde ouderdom en kwetsbaarheid vormt de derde levensfase.
Ouderen willen van betekenis zijn
Voor veel mensen is de derde levensfase er een van relatieve vrijheid, waarin mogelijkheden ontstaan. Er is meer tijd voor vrienden en familie, voor hobby’s en culturele activiteiten. Ook willen veel ouderen in de derde levensfase van betekenis zijn: voor hun naasten of voor anderen en voor de samenleving. Ze zijn actief als vrijwilliger, geven mantelzorg, passen op de kleinkinderen of werken door na het bereiken van de AOW-leeftijd. De derde levensfase is dus óók een geschenk voor de samenleving.
Gemeenschappelijke verantwoordelijkheid
Steeds meer ouderen zitten in de derde levensfase. In 2018 waren dit 2,4 miljoen mensen, maar naar verwachting zal dit aantal in 2040 stijgen tot 3,2 miljoen. Door de toenemende groep mensen in de derde levensfase en hun (potentiële) bijdrage aan de samenleving stelt de RVS dat deze levensfase niet langer als een individuele zaak gezien moet worden, maar als een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid. Op dit moment is er in beleid en regels, bij maatschappelijke organisaties en in de publieke opinie meer aandacht voor wat ouderen nodig hebben dan voor wat ouderen kunnen en willen bijdragen.
De derde levensfase in cijfers (65 jaar en ouder)
Meer dan financiële voorbereiding
De RVS roept beleidsmakers, politici en maatschappelijke organisaties op om het handelingsperspectief te verruimen door voldoende bij te dragen aan variatie in maatschappelijke rollen. Maar ook door bij te dragen aan voldoende en passende woonruimte, door burgerinitiatieven te stimuleren en door sociale netwerken te versterken. Daarnaast vraagt een goede derde levensfase ook iets van jonge ouderen zelf. Als mensen zich al voorbereiden, dan heeft dit voornamelijk betrekking op de financiële situatie. De RVS benadrukt dat het juist ook loont om bijtijds op zoek te gaan naar activiteiten die aansluiten bij de eigen wensen en behoeften.
