Recepten en tips voor diabetes met de feestdagen

Harry Lanting (64) is eigenaar en chef-kok van Hotel de Meulenhoek en Brasserie bij Els in Exloo. Hij heeft diabetes type 2; een extra uitdaging als je zoals Harry een onregelmatig leven leidt. Hoe houdt hij tijdens de feestdagen rekening met zijn diabetes?

“Mijn beide ouders zijn al jong overleden aan hartproblemen, daarom heb ik regelmatig een soort APK. Daarbij wordt ook mijn bloed geprikt. Zo kwam ik er een jaar of zes geleden achter dat ik diabetes heb. Ik dronk twee liter sinas op een dag omdat ik steeds zo’n dorst had, maar verder had ik het nog niet gemerkt. Toch was de diagnose geen grote schok. Mijn moeder had het ook en als kok leid ik een onregelmatig leven. Ik denk dat dat wel heeft meegespeeld bij het ontwikkelen van diabetes.

Ongezonde levensstijl

Als leerling-kok leefde ik op yoghurt en vla, omdat ik tussen de drukke werkzaamheden door weinig tijd had om te eten. Ook dronk ik jarenlang wel twintig koppen koffie op een dag. Dat is niet gezond natuurlijk. Nu let ik beter op dat ik geen maaltijden oversla en drink ik veel minder koffie. Gelukkig hoef ik tijdens mijn werk verder niet echt rekening te houden met mijn diabetes. Ik kan nog rustig een lepeltje honing of wat ijs proeven. Dankzij metformine en ozempic blijven mijn bloedsuikers nu redelijk stabiel.

Niet te gek

Kerst is een drukke tijd voor mij en mijn collega’s, dan zitten het hotel en de brasserie vol. Op die drukke dagen is het voor mij een uitdaging om regelmatig iets te eten. We nemen daarom om half vijf de tijd om met het hele team aan tafel te gaan. Ik denk dat het voor de meeste mensen met diabetes heel anders is: voor hen is het juist een uitdaging om niet te véél te eten met kerst. Vroeger had ik weleens een van de kerstdagen vrij. Dan spreidden we het kerstdiner soms uit over de hele dag: elk uur een klein gerechtje en tussendoor even een spelletje of een wandeling. Daarmee houd je je bloedsuiker aardig stabiel. Verder is mijn tip om vooral te letten op koolhydraten. Turks brood en stokbrood kun je bijvoorbeeld beter aan je voorbij laten gaan. Als je het niet te gek maakt, kun je net als iedereen genieten van lekker eten.

Oliebollen

Op oudjaarsavond zijn het hotel en de brasserie gesloten. Ik maak vaak een grote saladeschotel met alles erop en eraan, dus een eitje en verschillende soorten vis en vlees erbij. Ik eet dan zelf vooral de dingen waar niet te veel koolhydraten in zitten. Ook bak ik op oudjaarsdag zelf oliebollen. Met diabetes kun je prima een paar oliebollen eten, als je het maar een beetje binnen de perken houdt. Hetzelfde geldt voor alcohol. Zelf drink ik trouwens helemaal geen alcohol meer, omdat ik problemen met mijn lever heb. Maar proosten op het nieuwe jaar gaat met alcoholvrije prosecco net zo goed!”

Proost!

Een glas wijn of bier bij het kerstdiner moet kunnen, maar houd het daar liever bij als u diabetes heeft. Veel alcoholische drankjes bevatten flink wat koolhydraten, maar kunnen na een paar uur juist uw bloedsuikerspiegel verlagen. U kunt dan ’s nachts een hypo krijgen in uw slaap. Dat is extra gevaarlijk, omdat glucagon niet helpt bij een hypo die wordt veroorzaakt door alcohol. Ook op de lange termijn heeft alcohol ongunstige effecten. Door de vele calorieën is de kans op overgewicht groot. Bovendien laat alcohol de bloeddruk stijgen, met extra risico voor het hart en de bloedvaten. Wilt u toch een feestelijk drankje drinken bij het kerstdiner? Zet dan een mooie karaf met (bruisend) water op tafel en voeg er wat rood fruit, komkommer of munt aan toe.

Terug in balans

Toch iets te veel gegeten en gedronken tijdens de feestdagen? Probeer dan in januari weer een goede balans te vinden. Een paar tips:

Weersta de verleiding om nog wekenlang overgebleven kerstkransjes te eten. Maak iemand anders er blij mee of gooi ze desnoods weg.
Drink veel water om zo afvalstoffen af te voeren.
Kies voor producten met veel vezels, die zijn goed voor uw darmen en helpen uw bloedsuiker stabiel te houden. Denk aan groente, fruit, peulvruchten en volkorenbrood.
Eet bij het avondeten niet te veel pasta, rijst of aardappelen, maar zorg dat uw maaltijd voor het grootste deel uit groente bestaat.
Zorg dat u voldoende gezonde tussendoortjes in huis heeft zoals fruit, rauwkost en noten.

Blijf in beweging

Dat het goed is om veel te bewegen, is algemeen bekend. Maar wist u dat het voor diabetespatiënten beter is om na elke maaltijd tien minuten te wandelen, in plaats van één keer per dag een half uur? Dat blijkt uit onderzoek uit Nieuw-Zeeland. Na een maaltijd — vooral een maaltijd die veel koolhydraten bevat — stijgt de bloedsuikerspiegel. Gaat u meteen een stukje wandelen, dan is die suikerpiek minder hoog en duurt die ook minder lang. U heeft dan minder kans op complicaties die voortkomen uit een te hoge bloedsuiker. Bij eenn dagelijkse wandeling van een half uur, bleek het effect op de bloedsuikerspiegel minder sterk te zijn. Probeer daarom ook tijdens de feestdagen regelmatig een beweegmoment in te plannen. Maak bijvoorbeeld na de brunch een mooie wandeling met de hele familie. Of doe na het diner een lekker actief spel met de kleinkinderen. Bezoekt u een mis of bent u bij iemand anders thuis uitgenodigd? Ga dan op de fiets.

Kijk op dvn.nl voor meer beweegtips en informatie over het belang van beweging met diabetes.

Lamsrumpsteak met sjalottenjus, romanesco en pastinaakcrème

Harry: “Dit heerlijke recept is ideaal voor speciale gelegenheden of wanneer je indruk wilt maken op je gasten. Lamsrump is heel mager vlees en wordt vaak gezien als het lekkerste stuk vlees van het lam. Bij dit recept serveer je er veel groente bij.”

Hoofdgerecht voor 4 personen

Ingrediënten:

2 eetl. roomboter
olijfolie
4 lamsrumpsteaks
3 sjalotten, gesnipperd
1 scheut rode wijn
4 roosjes romanesco
3 pastinaken, geschild en in stukken gesneden
2 grote aardappelen, geschild en gewassen
1 teentje knoflook, geperst
1 ei
1 scheutje room
peper en zout

Bereidingswijze:

Verwarm de oven voor op 180˚C. Verhit een combinatie van 1 eetlepel roomboter en een scheut olijfolie in een pan en verhit de lamsrumpsteaks kort op hoog vuur tot ze goudbruin zijn. Plaats ze vervolgens 4 minuten op een bord in de voorverwarmde oven. Laat het vlees daarna 20 minuten rusten in aluminiumfolie.
Doe twee derde van de sjalot in de pan van de lamsrumpsteaks en voeg de rode wijn toe om een heerlijke sjalottenjus te maken.
Blancheer de romanescoroosjes kort (ca. 4 minuten in kokend water), giet ze af en houd ze warm.
Kook de stukken pastinaak tot ze gaar zijn (ca. 20 minuten). Pureer de pastinaak en breng op smaak met roomboter, peper, zout en een beetje kookvocht.
Rasp de aardappelen en meng ze met knoflook, de rest van de gesnipperde sjalot, het ei en de room. Verwarm wat olijfolie in een koekenpan en doe het aardappelmengsel in de pan. Druk aan met een spatel of de achterkant van een grote lepel. Bak er een knapperige aardappelrösti van. Snijd het daarna in vier stukken.
Schep de pastinaakcrème op de borden, leg er een romanescoroosje bovenop en plaats de aardappelrösti ernaast. Snijd de lamsrumpsteaks in plakjes en leg ze boven op de pastinaakcrème. Giet er wat van de sjalottenjus overheen en serveer direct.

Appelbeignets met suikervrije vanilleroom

Harry: “Dit dessert is een smaakexplosie van zoete appels, knapperig beslag en frisse cranberrycompote, allemaal afgetopt met room. Met name door de appel en het beslag zitten er relatief veel koolhydraten in, let dus wel op. Maar ik vind dat je met kerst de teugels best wat mag laten vieren.”

Nagerecht voor 2 personen